Begeleide terugkeer na huiselijk geweld

Veel vrouwen die een situatie van huiselijk geweld ontvluchten, keren terug naar hun mishandelende partner in de hoop dat het niet meer zal gebeuren. Beiden zijn vast van plan om het nu anders aan te pakken. Vaak mislukt dat. Met 'begeleide terugkeer' lukt het in veel gevallen het geweld te stoppen.

Voor buitenstaanders is het vaak onbegrijpelijk dat vrouwen keer op keer teruggaan naar de partner die hen mishandelde. Maar deze vrouwen willen de relatie niet verbreken, ze willen alleen dat het geweld stopt. Dat komt omdat het geweld er niet continue is, maar verloopt in een cyclus van drie tot vier weken.

De eerste fase, waarin de spanningen oplopen, kenmerkt zich doordat slachtoffer en pleger een patroon van woordenwisselingen, schelden, uitdagen en dreigen opbouwen. Er is sprake van onenigheid zonder oplossing.
De tweede fase is de aanloop naar (nieuw) geweld. In deze fase leiden spanningen tot angst, onderwerping en woede. Beide partners verliezen controle.
In de derde fase volgt de geweldsuitbarsting. De spanningen escaleren in fysiek, seksueel of psychisch geweld. Het geweld kan eenzijdig zijn, maar ook wederzijds.
De vierde fase zijn de wittebroodsweken. Deze laatste fase kenmerkt zich door shock, ontkenning en ongeloof. De pleger voelt zich schuldig en tracht de relatie weer goed te krijgen: ‘Het gebeurt noot meer’. Maar uiteindelijk volgt op deze vierde fase weer de eerste fase die begint met woordenwisselingen. Het is deze vierde fase waar vrouwen naar terug verlangen(Basisboek huiselijk geweld, H. Janssen en W.Wentzel 2012).

Begeleide terugkeer is kortdurende hulpverlening (vijf tot acht gesprekken) bedoeld voor vrouwen die willen dat het geweld stopt, maar die ook hun relatie willen voortzetten. Eerst gaat de hulpverleenster afzonderlijk met beide partners in gesprek. In deze gesprekken wordt onderzocht in hoeverre zij allebei gemotiveerd zijn om de relatie voort te zetten en het geweld te stoppen. Daarna volgen gezamenlijke gesprekken met beiden. Kinderen, familie of anderen in de directe omgeving kunnen hierbij betrokken worden. Het stoppen van geweld en bewustwording van alternatieve manieren om conflicten op te lossen staan hierbij centraal. Het aanleren van de zogenaamde time-out procedure is hierbij essentieel onderdeel (Voor meer informatie zie Intieme oorlog van Martine Groen en Justine van Lawick).

Uit onderzoek door de vrouwenopvang in Amsterdam (2004) blijkt dat in 60% van de gevallen waarin gesprekken met beide partners hebben plaatsgevonden het geweld is gestopt. Begeleide terugkeer blijkt een effectieve manier om huiselijk geweld te bestrijden en het is van belang om dat onder de aandacht te brengen van zowel slachtoffers als plegers van huiselijk geweld.Voor beiden is het immers winst als de cyclus van geweld wordt doorbroken en men geleerd heeft op een andere manier conflicten op te lossen.