maandag 28 juni 2010

Geweld achter de voordeur


Dat was alweer het derde congres dit jaar met 'achter de voordeur' in de titel. Eerder was ik op het congres Het aanbellen voorbij...: experimenteren met achter de voordeur' over multi-problemgezinnen en bij het congres Dwang voorbij de voordeur over de nieuwe wet die het mogelijk maakt psychiatrische patiënten thuis gedwongen te behandelen. Duidelijk is dat gedwongen behandeling, hulp geven terwijl gezinnen er niet op zitten te wachten, ingrijpen wanneer wantoestanden geconstateerd worden, outreachend werken, de nieuwe trend is. Zo ook met huiselijk geweld. Waar vroeger nogal eens de neiging was dit af te doen met een 'privézaak' is steeds duidelijker geworden dat het geen privézaak is maar een maatschappelijk probleem waar ingegrepen moet worden. Zeker wanneer er kinderen bij betrokken zijn. Huiselijk geweld heeft een zeer negatieve invloed op de ontwikkeling van kinderen en kan gezien worden als een vorm van kindermishandeling, waarbij ingrijpen noodzakelijk is. En dan liefst zo snel mogelijk, want hoe eerder wordt ingegrepen hoe groter de kans om het geweld ook daadwerkelijk te stoppen.
De conferentie: geweld achter de voordeur ging over huiselijk geweld bij allochtone bevolkingsgroepen in Rotterdam. Huiselijk geweld komt in alle lagen van de bevolking voor, ook in Wassenaar en Bloemendaal, maar bij gezinnen die kampen met een combinatie van problemen zoals armoede of gebrek aan een sociaal netwerk, vaker. Bovendien is er door de taalbarrière of onbekendheid met het Nederlandse hulpverleningssysteem een grotere drempel om hulp te zoeken. Reden voor de 4 M organisaties Stichting Spirit, Stichting Avanco, Platform Buitenlanders Rijnmond, Stichting Vluchtelingen organisatie Rijnmond en de stichting Welzijnsbevordering Antillianen en Arubanen een project te starten om een bijdrage te leveren aan het bespreekbaar maken en voorkomen van huiselijk geweld onder de verschillende bevolkingsgroepen in Rotterdam. Van oktober 2009 tot en met mei 2010 zijn expertmeetings en themabijeenkomsten georganiseerd. Gekeken is hoe verschillende groepen allochtonen kijken naar en omgaan met huiselijk geweld. Het resultaat is vastgelegd in een publicatie: Huiselijk geweld kent geen kleur, of toch? Gepleit wordt voor inzicht in de verschillende culturen, maar aangezien Rotterdam 196 culturen telt, is dat een veelomvattende opdracht. Kijken vanuit de cultuur is belangrijk en het betrekken van zelforganisaties bij het geven van informatie en voorlichting noodzaak. Zij kunnen zeker helpen om de bereidheid tot melden te vergroten en het zoeken van hulp te stimuleren.

dinsdag 22 juni 2010

Zorg om jeugdzorg


Het aantal kinderen dat onder toezicht wordt gesteld, neemt de laatste jaren flink toe. Ondertoezichtstelling is de meest voorkomende kinderbeschermingsmaatregel. Een deel van deze kinderen wordt vervolgens uit huis geplaatst. Deze maand kreeg ik het boek Zorg om jeugdzorg van Beijerse e.a toegezonden om te recenseren voor Biblion.Geen opwekkend boek. In december 2008 stuurden een aantal Rotterdamse jeugdrechtadvocaten een ‘brandbrief’ naar de rechtbank over de veelvuldige uithuisplaatsing van kinderen. Volgens hen wordt het middel te vaak toegepast en leunt de rechter teveel op het advies van de gezinsvoogd, die vaak nauwelijks contact heeft gehad met het gezin. In vervolg op de brief werd op 24 april 2009 het congres ’Zorg om jeugdzorg’ georganiseerd, waar kinderrechters, advocaten, medewerkers van Bureau Jeugdzorg en van de Raad voor de Kinderbescherming met elkaar va gedachten wisselden. Het boek is een verslag van dit congres; de lezingen en discussies aangevuld met verhalen van jongeren. Wat blijft hangen is een overwegend negatief beeld van de jeugdzorg, partijen die elkaar tegenwerken en weinig concrete afspraken of aanknopingspunten om gezamenlijk de hulp aan kinderen en gezinnen te verbeteren. Een gemiste kans, zeker omdat alle partijen zeggen het belang van het kind en het gezin voorop te stellen.

maandag 14 juni 2010

Elke dag je hoofd en inbox leeg


Op 3 juni was ik op het seminar jeugdzorg 2.0 over het gebruik van sociale media in de jeugdzorg. Volgens de organisatoren (Alares en FCB) wordt ondanks de vele mogelijkheden in de jeugdzorg nog weinig geprofiteerd van de mogelijkheden van moderne informatie- en communicatietechnologie. Reden genoeg om mijn licht is op te gaan steken op deze conferentie. Ik werd niet teleurgesteld.
Begonnen werd met een inspirerende inleiding waarbij gebruik gemaakt werd van Prezi, een alternatief voor Powerpoint. Dat zag er heel flitsend uit en is eenvoudig te downloaden van het internet. Bij een volgende presentatie die ik houd, ga ik het eens uitproberen.
Verder heb ik deelgenomen aan een workshop over E-hulp. Dat de resultaten van E-hulp erg goed zijn en dat je er een andere doelgroep mee kunt bereiken wist ik al, maar nieuw was te horen dat e-hulp ook op andere manieren wordt ingezet zoals voor nazorg of bij het contact tussen pleegkinderen en hun biologische ouders.
Ook heb ik kennisgemaakt met de digitale pen. Zelfs mijn handschrift kon worden omgezet in getypte tekst. Moet een ideaal middel zijn voor hulpverleners. Nooit meer verslagen overtypen, maar gewoon schrijven op een blocnote waar de cliënt bij is. Dat moet bergen tijd schelen. Tijd die besteed kan worden aan hulpverlening in plaats van administratie. Het klinkt te mooi om waar te zijn.
Na de conferentie ging ik naar huis met een vol hoofd met nieuwe indrukken. Gelukkig kreeg ik het boek Elke dag je hoofd en inbox leeg van Taco Oosterkamp mee. Mijn inbox is inmiddels leeg, en mijn hoofd nog niet. Maar misschien komt dat omdat ik het boek nog niet uit heb.

maandag 7 juni 2010

Tips voor ketensamenwerking


Op 2 juni was op de miniconferentie Trends en toekomst in de ketensamenwerking georganiseerd door Slob management. Ketensamenwerking staat volop in de belangstelling omdat veel problemen niet oplosbaar zijn door één instelling en samenwerking tussen instellingen nodig is om een cliënt/gezin goed te helpen. We kunnen het cliënten immers niet aandoen om zeven verschillende hulpverleners op hen af te sturen. Niet dat dat niet meer voorkomt. Er zijn genoeg situaties bekend waar verschillende hulpverleners aan de slag zijn in één gezin zonder dat van elkaar te weten.
Volgens Aart Jan Moerkerke, wethouder In Capelle aan de IJssel die een inleiding hield, was kostenbesparing een eerste aanleiding voor gemeenten om ketensamenwerking te stimuleren. En betere zorg voor de cliënt kwam pas daarna, de omgekeerde volgorde lijkt me. Maar goed. Doel van ketensamenwerking is dat instellingen niet meer kunnen zeggen, dat een cliënt niet in de doelgroep valt omdat hij/zij verslaafd, psychisch gestoord, verstandelijk gehandicapt, 18+, of wat dan ook is. Dat instellingen gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen de cliënt te helpen. De gemeente heeft daarbij een regierol. Ze kunnen immers als subsidiegever instellingen bewegen om deel te nemen aan de ketensamenwerking voor bijvoorbeeld de aanpak van huiselijk geweld of zwerfjongeren.
Wat daarbij niet uit het oog verloren moet worden is het onderscheid tussen het beleidsniveau en het casusniveau. De gemeente heeft de rol de ketensamenwerking tussen instellingen op beleidsniveau te begeleiden en te sturen, afspraken te maken die uitvoerders faciliteren de cliënt of het gezin zo goed mogelijk te helpen. Op casusniveau liggen de rollen anders. Daar is de hulpverlener die de beste ingang heeft in het gezin de beste regievoerder, daar wordt de aanpak bij voorkeur in samenwerking met de cliënt/het gezin bepaald door hulpverleners die betrokken zijn in de hulpverlening aan het gezin. Problemen die opduiken op casusniveau waar men in de keten niet uitkomt worden doorgesluisd naar het beleidsniveau en daar opgelost.
Op de miniconferentie hield Anja van de AA ook nog een inleiding en zij bevestigde de aanpak om te starten bij de inhoud en pas later financiering te regelen. Ze gaf een voorbeeld over ketenzorg voor daklozen in Utrecht. Ze begonnen met een bijeenkomst met sleutelfiguren, maakten met hen een programma van knelpunten, betrokken vervolgens de doelgroep erbij en vroegen ook hen om advies, op basis van dat alles maakten ze een plan, pas daarna gingen ze aan de gang met het regelen van geld. Dit alles vanuit het idee dat voor een goed plan altijd geld komt als je maar goed zoekt en niet te snel opgeeft. Ze had nog tal van tips over ketensamenwerking, maar wat vooral bij me is blijven hangen is de waarschuwing om in het kader van de ketensamenwerking niet te investeren in de ontwikkeling van nieuwe ICT, volgens haar waren er voldoende landelijke ICT faciliteiten die werken en waar op aangesloten kan worden. Goed om te weten. Meer tips zijn te vinden op www.ketens-netwerken.nl

dinsdag 1 juni 2010

Als iets werkt doe het dan vaker


In mijn blog van 12 april heb ik geschreven over oplossingsgericht werken. In Nederland vindt het oplossingsgericht werken steeds meer ingang. Zo is ook de nieuwe methodiek van de Raad voor de Kinderbescherming gebaseerd op het oplossingsgericht werken. Niet alleen wordt gekeken naar de problemen en zwakke kanten van een gezin, maar ook de sterke kanten worden in kaart gebracht. Op die manier krijgt men een beter, genuanceerder beeld van de veiligheid van het kind. En door te concentreren op oplossingen in plaats van problemen worden cliënten ondersteund in het ontwikkelen van nuttige doelen en gedrag dat werkt. Dat betekent ook richten op het aanspreekbaar houden van cliënten voor het creëren van oplossingen in plaats van het benadrukken van problemen en tekortkomingen.
In het het oplossingsgericht werken zijn er diverse methodes die een hulpverlener kan inzetten om de cliënt te ondersteunen bij het zoeken naar oplossingen. Zo is er de bekende wondervraag, zijn er schaalvragen, maar ook door het vragen naar uitzonderingen op het probleem of het uitdiepen van details op het moment dat het goed gaat zijn manieren om cliënten te stimuleren te kijken naar wat zij doen als het goed gaat. Complimenten die de aandacht trekken naar wat er goed werkte in een bepaalde situatie werken ook goed. Dit uitgaande van de volgende principes:

- als iets werkt doe het dan vaker
- als iets niet werkt stop er dan mee en doe iets anders

Klinkt simpel, maar doe het maar eens. Zo is het ook met oplossingsgericht werken. Als je oplossingsgericht aan de slag gaat zul je merken dat het werkt. Dus...