Zijn de rechten van de cliënt in jouw gemeente geborgd en hoe staat het met de informatieveiligheid?

Op 20 september was ik met een lid van de cliëntentafel jeugd van het LOC aanwezig op de decentralisatiesdag (3 D dag) voor raadsleden en griffiers. Om informatie te geven, maar we waren ook benieuwd in hoeverre daar voor cliënten belangrijke aspecten aan de orde zouden komen.

De dag startte prima met een interview met een cliënt met niet aangeboren hersenletsel. Zij vertelde haar persoonlijke verhaal en hoe lastig het was om hulp te vragen omdat haar problemen aan de buitenkant niet zichtbaar zijn en ze benadrukte het belang van een deskundige hulpverlener die doorvraagt. Dat verhaal maakte veel indruk op de aanwezigen.

Hoe informatieveilig is jouw gemeente?
Later op de dag volgde ik een deelsessie met als onderwerp: Hoe informatieveilig is uw gemeente? Privacy is voor cliënten een heel belangrijk onderwerp. Uit onderzoek in 2013 bleek dat slechts 4 procent van de gemeenten aan de normen voldeed. Normen die al 10 jaar bestaan! Nu is een zelftest ontwikkeld waarmee gemeenten aan de hand van de 7 belangrijkste normen kunnen kijken hoe het er voorstaat en op basis daarvan een verbeterplan maken. Maar nog lang niet alle gemeenten hebben die test ingevuld. Op de website van VNG kun je zien of jouw gemeente die test al heeft ingevuld zie bijlage van de brief van staatsecretaris Klijnsma: http://www.vng.nl/files/vng/20140717-brief-klijnsma-suwinet.pdf
Belangrijk om aan de bel te trekken als je gemeente dat nog niet heeft gedaan. En staat je gemeente wel op het lijstje? Vraag dan naar de score van je gemeente en als dat geen 7 is vraag naar het verbeterplan.

Rechtspositie cliënten
Ook volgden we een deelsessie over de nieuwe jeugdwet. Daar kwam heel duidelijk de plicht van gemeenten aan de orde om passende jeugdhulp te organiseren, laagdrempelig, 24 uur bereikbaar, kwalitatief en kwalitatief toereikend. Gemeenten werden nu eens duidelijk op hun verantwoordelijkheid gewezen.
Ook kwamen 10 punten van de rechtspositie van de cliënt expliciet aan de orde:
1. Worden betrokken bij het beleid & tevredenheidsonderzoeken
2. Zicht hebben op gemeentelijk jeugdhulppakket
3. Recht op een herkenbare laagdrempelige toegang en deskundige procedure, met mogelijkheid familiegroepsplan op te stellen
4. Verwijsmogelijkheid via arts
5. Bij toekenning jeugdhulp rekening houden met persoonlijke kenmerken, levensovertuiging etc.
6. Keuzemogelijkheid tussen zorg in natura of pgb
7. Klachtrecht m.b.t. jeugdhulpaanbieders
8. Klachtenverordening gemeente geldt bij klachten over gemeente
9. Recht op bezwaar en beroep
10. Vertrouwenspersoon

Cliënten betrekken bij beleid
Aan het einde van de dag volgden we nog een gesprek met staatsecretaris van Rijn. Zorg dichter bij de mensen en meer invloed van mensen op zorg en ondersteuning, dat is wat hij nastreeft met de decentralisatie en hij gaf de raadsleden mee burgers, cliënten en patiënten te betrekken bij beleid. Natuurlijk was aandacht voor kosten belangrijk, maar hij stimuleerde raadsleden ook met cliënten om de tafel te gaan en te bespreken hoe de zorg wordt ervaren en na de transitie te informeren of de zorg ook beter is geworden. Zelf ging hij de komende periode bij gemeenten langs op zoek naar goede voorbeelden.

Al met al was het een nuttige dag waarin duidelijk werd dat beleidsmakers cliëntenparticipatie een warm hart toedragen maar ook dat dat zeker nog niet in iedere gemeente goed geregeld is.
In hoeverre zijn de rechten van de cliënt in jouw gemeente geborgd en hoe staat het met de informatieveiligheid?

Cliënten over kwaliteit van jeugdhulp en registratie van professionals

Per 1 januari 2015 treedt de nieuwe Jeugdwet in werking en worden jeugdzorgorganisaties wettelijk verplicht om te werken met geregistreerde professionals. Maar wat vinden cliënten daarvan? We vroegen cliënten - ouders met ervaring in de jeugdhulp - wat zij belangrijk vinden als het gaat om kwaliteit van werkers in de jeugdhulp en registratie van professionals.

Kwalitatief goede jeugdhulp
Cliënten geven aan dat goede jeugdhulp de jeugdige in de context ziet waar hij/zij vandaan komt en ook ouders/sociale omgeving betrekt. Ook betekent goede jeugdhulp geen wisseling van jeugdhulpprofessionals. De professional moet aansluiten bij de hulpvraag en het niveau van de cliënt (als ook bij de (culturele) achtergrond van de cliënt). Verder vinden cliënten het belangrijk dat er een is klik tussen de hulpverlener en de cliënt.

Kenmerken van een goede jeugdhulpprofessional
Een goede jeugdhulp professional kijkt volgens cliënten naar meerdere leefgebieden, denkt mee met de jeugdige en kijkt naar individuele behoeften, is betrokken, staat klaar voor de ouders en de jeugdige, heeft een open en transparante houding en durft zich kwetsbaar op te stellen. Of het nou drang en dwang betreft of ‘vrijwillige’ hulpverlening de attitude van de professional is in elke situatie hetzelfde. Daarnaast is de professional opgeleid in het verlenen van hulp.

Eisen aan de professional bij registratie
Cliënten vinden dat de jeugdhulp professional kennis moet hebben van ontwikkelingen in hulpverlening, werkervaring, een diploma, een specialisme, een VOG, aan bij- en nascholing doen (zoals Veilig Thuis of oplossingsgericht werken), zijn eigen werk evalueert (en daarbij de mening van de cliënt mee neemt). Daarnaast is het van belang dat sprake is van herregistratie zodat de cliënt weet dat de hulpverlener zijn/haar vakkennis up to date houdt.

Waar de werkgever op moet letten bij toedeling van werk
Als gekeken wordt wie naar welk gezin gaat vinden cliënten het belangrijk dat de werkgever oplet hoeveel kennis een professional heeft over soortgelijke situatie. Verder mag de werkgever de professional niet mag vragen hulp te verlenen waarin de hulpverlener niet bekwaam is of waarin de hulpverlener de kwaliteit van zijn hulp niet kan garanderen.

Wat betekent registratie voor de cliënt?
Door registratie kan de professional worden opgezocht in het register en weten cliënten wat de professional kan, wat zijn/haar specialisme is en dus wat ze kunnen vragen van de professional. Ook tuchtrecht is een vooruitgang omdat er nu kan worden ingegrepen als het mis gaat en de professional inhoudelijk kan worden aangesproken op zijn/haar werkwijze.
Registratie mag alleen niet betekenen dat de professional daar (te) veel tijd aan kwijt is en minder tijd heeft voor de cliënt.

Bevoegd betekent niet bekwaam
Cliënten zeggen keer op keer: registratie alleen is niet voldoende, bevoegd betekent niet bekwaam. De relatie hulpverlener cliënt bepaalt in grote mate de effectiviteit van de hulp. Veel klachten van cliënten gaan over houding en bejegening . Is het daarom niet noodzakelijk dat naast kennis ook (gespreks)vaardigheden en houding van de professional getoetst worden voordat er sprake kan zijn van herregistratie?