In april en mei 2009 heb ik twee boeken gerecenseerd die het thema vrouwenbesnijdenis onder de aandacht brengen: Sharia in Nederland van Nizaar Makdoembaks en Tranen in de woestijn van Halima Bashir.
Jaarlijks worden bij hulpinstanties ongeveer vijftig meldingen gedaan van vrouwenbesnijdenis of vrouwelijke genitale verminking (VGV). Het werkelijke aantal is veel hoger. VGV heeft ingrijpende psychisch en lichamelijke gevolgen en wordt gezien als een zware vorm van kindermishandeling. In het boek van Makdoembaks wordt ingegaan op het ontstaan en de achtergronden van VGV, de verschillende vormen, beleid en wetgeving in Nederland en medische en juridische aspecten. Aan de hand van een casus worden de ingrijpende gevolgen van VGV geschetst. De titel van het boek dekt niet de inhoud. Het boek is een soort pamflet tegen VGV: op diverse manieren wordt de ernst van VGV onder de aandacht gebracht en het falen van het Nederlandse beleid onderstreept. Tal van voetnoten, herhaling en gebruik van medische terminologie moeten de ernst benadrukken. Het voorstel voor een medisch contract dat staatssecretaris Bussemaker met ouders wil sluiten wordt vergeleken met de shariawet. In het laatste hoofdstuk worden aanbevelingen gedaan een andere aanpak van VGV in Nederland.
Tranen in de woestijn is een aangrijpend boek over vrouwelijke arts die opgroeit tijdens de oorlog in Soedan en gedetailleerd verslag doet van haar ervaringen en emoties.
In 2003 breekt het conflict Darfur in Soedan uit. Dit conflict wordt uitgevochten door de regering in Khartoem en de Janjaweed, een door de regering bewapende militie van lokale Arabische stammen, aan de ene kant, en Afrikaanse rebellengroepen aan de andere kant. Het heeft geleid tot minstens 300.000 doden en 2 miljoen vluchtelingen. Halima Bashir is geboren in Soedan als lid van de Zafhawastam . Buiten de genitale verminking op haar 8e, heeft ze een goed leven en groeit op in een liefdevol gezin. Ze is intelligent en krijgt de kans medicijnen te studeren. Als ze gaat werken als arts wordt geconfronteerd met de slachtoffers van de oorlog. Later wordt ze zelf opgepakt, gemarteld en verkracht, omdat ze strijders heeft behandeld en ook haar dorp wordt aangevallen en verwoest. Ze vlucht naar Engeland. Daar doet ze verslag van de verschrikkingen die plaatsvinden in Soedan en kreeg een nominatie als meest inspirerende persoon in 2008.
Duidelijk mag zijn dat vrouwelijke genitale verminking één van de ernstigste vormen van kindermishandeling is en na het lezen van deze twee boeken is dat voor altijd in mijn geheugen gegrift. Inventarisatie van de risicogroep door het registreren van dochters van genitaal verminkte vrouwen bij bevallingen moet mogelijk zijn. In Senegal zijn goede resultaten behaald met het terugdringen van VGV door een combinatie van intensieve voorlichting met het gezamenlijk publiekelijk afkeuren van VGV. Het lijkt de moeite waard een dergelijke aanpak te vertalen naar de Nederlandse situatie.
