donderdag 26 mei 2016

Samenwerken met kind en gezin. Is dat een gedurfde ambitie?


De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) publiceerde deze week haar advies Een gedurfde ambitie. Veelzijdig samenwerken met kind en gezin. Ik ben geschokt. Is samenwerken met gezinnen en kinderen een gedurfde ambitie?

Samenwerken gedurfd?

Is samenwerken met ouders en jongeren niet de basis van alle hulpverlening? Hoezo gedurfde ambitie? Hoe denken ze dan over hulpverlening? Dat hulpverleners tegen cliënten zeggen wat ze moeten doen, advies geven en dan hopen dat het wel goed komt?

Dialoog
De aanbevelingen van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving zijn de volgende:
1. Professionals moeten de doelen van hulp altijd vaststellen in dialoog met ouders en kinderen, ook als het gaat om dwangmaatregelen. Professionals moeten zich steeds opnieuw afvragen hoe ver ze gaan in hun interventies in het gezin en hoe ondersteunend of dwingend zij zich opstellen.
2. Professionals horen niet alleen hun vakinhoudelijk competenties te ontwikkelen, maar ook relationele en normatieve competenties. Ze moeten kunnen reflecteren op hun relatie met het gezin en zich blijven afvragen of zij de juiste hulpverlener zijn. Daarnaast is kunnen omgaan met morele dilemma's belangrijk.
3.Bestuurders en beleidsmakers moeten terughoudend zijn in het inperken van de ruimte van professionals om te experimenteren met vormen van samenwerking. Voor gemeenten betekent dat bijvoorbeeld dat ze bij de inkoop van hulp financiële ruimte laten voor innovatie.

Wat is nieuw?
Prima aanbevelingen, daar niet van. Maar is dit nieuw? We weten toch al lang dat een goede relatie tussen hulpverlener en cliënt het meest effectieve onderdeel van de hulp is, veel meer dan alle evidence - based technieken. Iedere hulpverlener zou dat inderdaad moeten weten. En als ze dat nog niet weten, is het diep tragisch. Ook bij gedwongen hulp is het belangrijk samen te werken met ouders en jongeren en te investeren in de relatie. Om samen met kijken naar oplossingen voor de problemen in het gezin. En natuurlijk moeten hulpverleners de ruimte krijgen om samen met cliënten op zoek te gaan naar creatieve oplossingen voor dit kind en dit gezin.

Geen uitdaging maar noodzaak
Het zijn niet zozeer de adviezen die me storen, maar de titel van het rapport. Samenwerken een gedurfde ambitie? Hoezo? Samenwerken is niet altijd makkelijk. Daarom is hulpverlenen ook een vak. Anders konden we ouders en jongeren wel een folder geven met een goed advies en een uitdraai van de regels waar ze zich aan moeten houden. Investeren in de relatie en samenwerken met kind en gezin is noodzaak en basis voor effectieve hulp.

dinsdag 10 mei 2016

1Gezin1plan


Eén gezin, één plan is het uitgangspunt in de nieuwe jeugdwet. Maar hoe werkt dat in de praktijk en wat is het verschil met het familiegroepsplan? De publicatie 1 gezin 1 plan van Arjan Bolt en Quirien van der Zijden biedt inzicht.

Onderscheid familiegroepsplan en 1 gezin 1 plan

In de jeugdwet wordt zowel over het familie groepsplan als over één gezin één plan gesproken. Met één gezin één plan wordt bedoeld, dat waar hulpverleners samenwerken, één overkoepelend plan moet worden gemaakt en niet meerdere plannen naast elkaar. 'Wanneer gezinnen problemen hebben op meerdere vlakken, zoals opgroei- en opvoedproblematiek, financiële problemen en problemen met werk en huisvesting, moet de jeugdhulp integraal worden verleend, met veel speelruimte voor de professional om casusgericht te werken op basis van het principe van één gezin, één plan, één regisseur,’ staat in de toelichting op de jeugdwet.
Met het familiegroepsplan wordt bedoeld dat gezinnen het recht hebben om eerst zelf met familie en vrienden een plan op te stellen. Het familiegroepsplan is een belangrijk instrument in de nieuwe Jeugdwet en een goede manier om de regie van cliënten te versterken. Het familiegroepsplan is dus iets anders dan één gezin één plan. Maar wie de publicatie 1 gezin 1 plan leest zal zien dat - als je het zo aanpakt als in dit boek beschreven is - dat ook een manier kan zijn om de regie van ouders en kinderen te versterken.

Gelijkwaardige samenwerkingspartners
1 gezin1Plan is een uitgewerkte werkwijze die de positie van jeugdigen en hun ouders versterkt. Cliënten worden gezien als gelijkwaardige samenwerkingspartners. De hulp moet zo georganiseerd worden dat het aansluit op de behoeften en capaciteiten van clienten. Veel professionals formuleren de doelen voor de hulp niet vanuit het perspectief van de gezinsleden, maar vanuit hun eigen perspectief. In de publicatie 1Gezin1Plan wordt beschreven hoe de samenwerking van een team professionals rond een gezin vorm kan krijgen. Ook worden vaardigheden, methoden en technieken beschreven die behulpzaam zijn als je als professional met gezinnen werkt.

Eigen kracht
In het bijzonder de methodiek om 'de eigen kracht' en het probleemoplossend vermogen van cliënten te doen toenemen wordt uitgewerkt. Naast dat ze laten zien hoe de hulpvraag van het gezin centraal staat in de hulp, laten ze ook zien hoe je een gezin ondersteunt om de oplossing zelf te ontdekken. Daardoor is het iets van hen en een sleutel tot succesvolle hulp. Niet alleen bepalen de gezinsleden de doelen, maar vinden ook zelf de antwoorden op de hulpvragen die ze zelf gesteld hebben.

Aanrader
Dat lijkt misschien niet reëel of weggelegd voor gezinnen met lichte problematiek, maar dat is het niet. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk en buitengewoon concreet en praktisch wordt beschreven hoe je de samenwerking met multi-problem gezinnen vorm kunt geven. Hoe je mensen kunt activeren om zelf aan de slag te gaan. Niet door belerende praatjes, maar door je te verdiepen in de samenwerkingsrelatie. Het feit dat iemand geen hulpvraag formuleert wil niet zeggen dat iemand geen hulp wil. Het is aan de hulpverlener om op zoek te gaan naar de juiste benadering voor dit gezin.
Deze publicatie is een aanrader voor iedereen die met gezinnen werkt.