dinsdag 27 januari 2015

Transformatie van jeugdhulp in de wijkteams?


Wijkteams
In het hele land zijn wijkteams aan de slag gegaan. Blijkbaar is dat de manier om de transformatie vorm te geven, want nergens in de wet staat dat je wijkteams moet vormen. En hoe werken die wijkteams eigenlijk?
Dat schijnt overal verschillend te zijn maar wel bereikte me al berichten dat er wijkteams zijn met wachtlijsten. Wachtlijsten? Dat was toch niet de bedoeling van het wijkteam? Het wijkteam is toch een laagdrempelige voorziening midden in de wijk waar je kunt binnenlopen met eenvoudige opvoedproblemen, preventie toch?

Transitie van de jeugdhulp naar de gemeenten
Wat wilden we ook alweer bereiken met de transitie van de jeugdhulp naar de gemeenten en de transformatie?
Idee was om twee dingen te realiseren:
- kinderen en gezinnen zo licht mogelijk te bieden dichtbij huis, in het sociale netwerk, onnodig problematiseren tegengaan en de de eigen kracht te versterken;
- kinderen en gezinnen met ernstige problemen snel gespecialiseerde zorg bieden en die hulp goed afstemmen met de andere betrokken professionals in het gezin (één gezin, één plan, één regisseur).

Manieren om de hulp in de wijkteams te organiseren

Een interessant rapport dat ik onder ogen kreeg en waar de wijkteams hun voordeel mee kunnen doen is briefadvies Samen verder, verder samen. Zorgen voor kinderen met complexe problemen uit december 2014* van de Raad Maatschappelijk Ontwikkeling.
In dit rapport zoeken zij een antwoord op de volgende vraag:
Op welke wijzen kan de hulp aan kinderen en gezinnen met complexe opvoed- en opgroeiproblemen in het nieuwe stelsel van jeugdhulp zo vorm krijgen dat de inzet van het gezin, het sociale netwerk, lichte hulp en ondersteuning en gespecialiseerde zorg in balans zijn?
Wat ik interessant vond is de verschillende modellen op basis waarvan de jeugdhulp georganiseerd kan worden:
- Stepped care: licht als het kan, zwaar als het moet;
- Matched care: meteen doen wat nodig is;
- Pedagogisch-huisartsenmodel: risicoanalyse met oog voor sociale context;
- Contextmodel: kwaliteit van leven als spil van jeugdhulp.
Al deze visies hebben zo hun voor- en nadelen, maar het laatste model vond ik vernieuwend omdat de zorg om het kind en gezin heen georganiseerd, in plaats van dat het kind en gezin door de zorg wordt geleid. Men werkt met een kind of gezin in de eigen omgeving, niet aan afzonderlijke deelproblemen, maar aan het hele probleem in de context waarin het is ontstaan.

Dagelijks leven centraal

Het is volgens RMO van cruciaal belang de kwaliteit van het dagelijks leven centraal stellen voor alle kinderen, ongeacht de complexiteit van de problematiek. RMO wil jeugdzorgprofessionals uitdagen hun werkwijzen te herzien. Dat is productiever dan de onterechte tegenstelling tussen de versterking van eerstelijnszorg en het behoud van gespecialiseerde zorg die in veel discussies over de jeugdzorg opduikt. En mij lijkt dat door hulp in de context de zogenaamde lichte zorg in een gezin (bijv. schuldhulpverlening) beter kan aansluiten op zware gespecialiseerde zorg.

Experimenteren

Ook pleit de RMO om wijkteams de de ruimte te geven om te experimenteren. De kwaliteit van de jeugdzorg zal groter zijn als er voortdurend geleerd wordt van ervaringen in de praktijk en actief moeten zoeken naar nieuwe samenwerkingsvormen. Belangrijk is om hierover met elkaar en waar mogelijk met de betrokken gezinnen in gesprek gaan.

Dat lijkt me een prima advies om de transformatie een extra impuls te geven: organiseer in de wijk ruimte waar professionals en cliënten met elkaar in gesprek gaan om te kijken hoe de hulp beter kan.


* http://www.adviesorgaan-rmo.nl/Publicaties/Adviezen/Samen_verder_verder_samen_Zorgen_voor_kinderen_met_complexe_problemen_december_2014

maandag 12 januari 2015

De kleuren van Eva en Zahir. Over hulp bij eergerelateerd geweld


Kortgeleden kreeg ik de publicatie De kleuren van Eva en Zahir van Ilona Brekelmans en Gerda de Groot toegestuurd om te recenseren.

Schending van de eer
Beschreven wordt de opgebouwde expertise binnen de behandelgroepen EVA (Kompaan en de Bocht) en Zahir (Fier) voor meiden die bedreigd worden met aan eergerelateerd geweld.
In de periode van 2007 tot en met 2013 werden er bij Zahir en EVA 555 meiden opgevangen van 12 tot en met 23 jaar. De meeste meiden hadden een Irakese, Turkse, Marokkaanse of Afghaanse achtergrond (77%). Eergerelateerd geweld is een reactie op een (dreiging) van de schending van de eer van een man of een vrouw en daarmee van de familie waarvan de buitenwereld op de hoogte dreigt te raken. De reden voor eergerelateed geweld is m.n. verzet tegen regels in het ouderlijk huis, (vermeende) voorhuwelijkse relatie en verzet tegen gearrangeerd huwelijk.

Ingewikkelde problematiek
Trauma’s, hechtingsproblemen, 41 % van de meiden heeft ervaring met seksueel geweld. Deskundige hulp is nodig om de meisjes te ondersteunen het geweld en de vaak traumatische ervaringen te kunnen duiden en verwerken. Veiligheid is voorwaarde en dat gaat verder dan een geheim adres. In de beginjaren lag de focus van de aanpak
vooral op bescherming en beheersing van de situatie.

Zoeken naar constructieve oplossingen
De aanpak heeft zich ontwikkeld en nu wordt meer gewerkt vanuit een benadering waarbij alle partijen gehoord worden en gezocht naar constructieve oplossingen zowel door bemiddeling maar als mogelijk ook door inzet van systeemtherapie. Er wordt van uitgegaan dat ieder mens het beste wil voor zijn kind en de familie ook het liefst een geweldloze oplossing kiest. Bij geslaagde systeemtherapie valt de dreiging van eergerelateerd geweld enigszins weg. De interventies zijn succesvol, ruim de helft van de meiden gaat weer goed terug naar huis of familie.

Interessante publicatie over de opgebouwde expertise binnen de behandelgroepen voor meiden die bedreigd worden met aan eer gerelateerd geweld