Waarom cliënten betrekken bij de transformatie van de jeugdzorg en wat zijn succesfactoren?

Met de transitie en transformatie van de jeugdzorg willen we een verbetering van de zorg voor jeugd doorvoeren. Betere zorg, dichter bij huis, voor minder kosten met gebruik van de eigen kracht van jeugdigen en gezinnen. De cliënt centraal is het adagium. Toch wordt er vaak niet aan gedacht om cliënten te betrekken bij de vormgeving van het nieuwe stelsel. Waarom is dat eigenlijk belangrijk en hoe kunnen gemeenten dat het beste aanpakken?

Duurzame veranderingen komen alleen tot stand samen met de mensen om wie het gaat
Vanuit het LOC Zeggenschap in Zorg ga ik regelmatig op pad met cliënten om bestuurders en ambtenaren te informeren over het belang van cliëntenparticipatie en de visie van cliënten op goede zorg. En dan merk ik dat mensen aan het denken worden gezet.
‘Zo komt het echt heel dichtbij,’ zei een wethouder op bijeenkomst na het verhaal van een cliënt. ‘Ik ga cliënten in mijn gemeente ook eens om advies vragen.’
Want wie kun je beter betrekken bij de transformatie van de zorg dan ouders en jongeren zelf? Zij weten wat het is om in de jeugdzorg om gebruik te maken van de jeugdzorg en wat werkt en wat niet. Als we hulp op maat willen bieden zullen we toch moeten weten wat cliënten belangrijk vinden in de zorg?

Succesfactoren
Het betrekken van cliënten bij beleid wordt door gemeenten soms lastig en ingewikkeld gevonden. Het is misschien ook niet altijd eenvoudig, maar kan wel veel opleveren als je het perspectief van de cliënten meeneemt in de transformatie van de zorg.
Uit ervaringen bij verschillende gemeenten blijkt dat het een succesfactor is om doelgroepen apart te benaderen. Dus zeker niet de cliënten van de WMO en de jeugdhulp samen, want dat gaat over echt iets anders. En ook de verschillende cliëntgroepen apart benaderen. Cliënten uit de jeugdzorg, GGZ , LVB, ouders, pleegouders en jongeren hebben allemaal hun eigen verhaal. Om cliënten succesvol te laten participeren is het nodig dat verhaal te horen, echt te luisteren en het persoonlijke gesprek voeren in een informele/ kleinschalige setting. Van belang is om het gesprek goed voor te bereiden en beleid concreet te vertalen naar ervaringen op cliëntniveau en de ervaringen die je daar hoort ook weer te vertalen naar beleid. Je zult zien dat zo’n avond veel meer impact heeft dan het lezen van dikke onderzoeksrapporten.

‘Ik heb zeven gezinsvoogden gehad, daarvan heb ik er vijf nooit gezien, maar ze beslissen wel over mijn leven’
Dit zei een jongere op een bijeenkomst van de gemeente over de transformatie. Zo’n opmerking vergeet je niet. Alleen door goed naar cliënten te luisteren en het cliëntenperspectief serieus mee te nemen in de beleidsontwikkeling kunnen we daadwerkelijk de zorg vernieuwen en transformeren. Effectieve zorg is immers zorg die aansluit op de behoeften en wensen van cliënten.

Voor wie is het nu nog de vraag of we ouders en jongeren moeten betrekken bij de transformatie?