woensdag 26 oktober 2016

Hulp voor kinderen in de vrouwenopvang is investeren in de toekomst


De meeste vrouwen die een beroep doen op de vrouwenopvang nemen kinderen mee. In 2012 verbleven er ruim 3.100 kinderen tot en met 17 jaar in een instelling voor vrouwenopvang. Ruim 45% van hen is vier jaar of jonger, 30% is tussen 5 en 11 jaar oud en 25% is 12 jaar of ouder. Deze kinderen zijn vaak getuige geweest van huiselijk geweld, zelf mishandeld en niet zelden getraumatiseerd. De heftige gebeurtenissen in het gezin hebben een grote invloed op de ontwikkeling van kinderen en kunnen doorspelen in hun latere leven met als risico overdracht van de problematiek naar de volgende generatie. Uit onderzoek bij vrouwen in de vrouwenopvang blijkt dat 46 % zelf vroeger ook geweld heeft meegemaakt in het gezin.

Het kinderbrein als spons
Tot voor kort was er weinig aandacht voor kinderen in de vrouwenopvang. Er werd zelfs gedacht dat kinderen een 'plastisch brein' hebben en daardoor ervaringen makkelijker verwerken en dat baby's er al helemaal niks van merken. Niets is minder waar. Uit onderzoek blijkt dat hoe jonger, hoe groter de impact van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen. Je moet je als hulpverlener zwaar zorgen maken als je bij een situatie van huiselijk geweld wordt geroepen en een baby in de box zit te spelen alsof er niets aan de hand is. Bruce Perry, neuroloog en kinderpsychiater, deed er veel onderzoek naar en in een filmpje op YouTube https://www.youtube.com/watch?v=O4zP50tEad0 legt hij uit dat de hersenen van jonge kinderen juist zeer kwetsbaar zijn. Ze lijken een beetje op een spons en dat betekent dat ze enerzijds in staat zijn binnen korte tijd ingewikkelde taken te leren zoals taal, maar anderzijds meer kwetsbaar voor trauma.

Elf risicofactoren per kind
Kinderen in de opvang hebben ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt. Het is pas sinds kort dat we weten dat het getuige zijn van huiselijk geweld zeer ingrijpend is en moet worden gezien als een vorm van kindermishandeling. In 2009 is onderzoek gedaan naar de kinderen in de maatschappelijke en vrouwenopvang. De resultaten zijn schokkend. Gemiddeld werden 11 risicofactoren op kindermishandeling per kind gevonden; onder meer relationeel geweld, echtscheiding en een psychische stoornis bij de ouder. En verder werden gemiddeld ook bij elk kind 7 ingrijpende levensgebeurtenissen gescoord, zoals verbaal en fysiek geweld, mishandeling, misbruik, de boel in huis in elkaar slaan of aanwezig zijn bij de arrestatie van een ouder.

Sobere opvang
Voor kinderen is het plotselinge vertrek uit de gewelddadige - maar wel vertrouwde - omgeving ingrijpend. Weg van school, vriendjes, familie, huisdieren, komen kinderen in een onbekende stad, op een nieuwe school en in een huis waar ook andere kinderen en moeders wonen die het ook niet makkelijk hebben. Tot voor kort was er nauwelijks individuele begeleiding en vrijwel geen behandeling beschikbaar voor kinderen. Ook de opvang is sober en meestal niet ingericht op de specifieke behoeften van kinderen en jongeren. Er zijn soms weinig speelmogelijkheden voor kinderen of plekken om rustig huiswerk te maken. Ongeveer 50 procent van de kinderen in de opvang heeft problemen in het psychosociaal functioneren, zoals gedragsproblemen, problemen met leeftijdgenoten en emotionele problemen. Een derde heeft last van een posttraumatische stressstoornis. Ongeveer 20 procent voldoet aan de criteria om als depressief gediagnosticeerd te worden. Het in zo'n situatie moeten delen van woonkamers en doucheruimtes en gebrek aan privacy geeft veel stress en conflicten tussen moeders en/of kinderen.

Veilige Toekomst
Dit was voor Kinderpostzegels, de federatie Opvang en de Adessium Foundation aanleiding om in januari 2015 de krachten te bundelen en samen te werken aan het Plan Veilige Toekomst. Doel is de leefomstandigheden en ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen in de vrouwenopvang te verbeteren en waar mogelijk het aanbod uit te breiden tot de maatschappelijke opvang. Er is financiering beschikbaar gesteld voor verbetering van de huisvesting, begeleiding en behandeling van kinderen, natuurpilots waar kinderen positieve ervaringen kunnen opdoen in contact met natuur en dieren, een boekje met de belangrijkste punten waar de zorg voor kinderen in de opvang aan moet voldoen, een jongerenpanel om van kinderen en jongeren zelf te horen wat ze nodig hebben en belangbehartiging van kinderen in de opvang. Dat laatste is met name nodig omdat aandacht voor de belangen van kinderen in de opvang door de transitie en bezuinigingen in de zorg er niet beter op is geworden.
Het is eigenlijk geen keuze. Specifieke aandacht voor kinderen in de opvang is nodig en blijft nodig, als we niet willen dat de geschiedenis van huiselijk geweld zich herhaalt in de gezinnen van deze kinderen in de toekomst.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten