Vroeg en snel ingrijpen bij zwerfjongeren

Op 22 maart was ik aanwezig op de slotbijeenkomst Combating Youth Homelessness georganiseerd door Movisie. Op deze bijeenkomst werd verslag gedaan van onderzoek naar zwerfjongeren in Nederland, Tsjechië, Portugal en Engeland. Peter Rensen, projectleider, deed verslag van de bevindingen uit het onderzoek. In al deze landen zijn zwerfjongeren getraind om andere zwerfjongeren te interviewen. Dit vanuit het idee dat jongeren daar meer tegen vertellen dan tegen een volwassen interviewer. Deze aanpak heeft goed gewerkt. In totaal zijn in deze landen 54 zwerfjongeren geïnterviewd en is de problematiek in kaart gebracht. Het zal niemand verbazen dat zwerfjongeren in Nederland en Engeland relatief het beste af zijn omdat maar een klein deel feitelijk dakloos is en opvang heeft en gebruik maakt van voorzieningen. In Tsjechië en Portugal zie je weer meer (gedwongen) opvang bij familie. De oorzaak van dakloosheid is een moeilijke gezinssituatie, geweld en miscommunicatie in het gezin en het ontbreken van een stabiele veilige situatie. Dakloosheid is een oorzaak van dakloosheid en leidt tot psycho-sociale problematiek. Als jongeren geen veilige plek hebben,veroorzaakt dat veel stress (90%), angst (70%), depressie (70%) en slaapproblemen (80%). Ook heeft 40% van de jongeren gedachten over suïcide of een poging gedaan. Signalen voor dreigende dakloosheid zijn gedachten over suïcide, een overleden ouder en geweld thuis. Rensen pleit ervoor bij dergelijke signalen met de jongere te gaan kijken naar een veilige woonplek. Vroegtijdig ingrijpen is noodzakelijk om afglijden en verergering van de problematiek te voorkomen.
In Engeland is het early intervention model ontwikkeld (EIM) dat ook voor Nederland een interessant model is.
Het houdt in:
- start op het moment dat de jongere weg wil
- snel en praktisch, maakt gebruik van een eenvoudige risico-monitor
- vrijwillige opvang bij gewone gezinnen voor 2 tot 3 weken
- familie mediation
- zoeken naar vervolgopvang
Kortom: om het aantal zwerfjongeren terug te dringen is de beste aanpak vroegtijdig signaleren en ingrijpen. Het onderwijs kan daar een belangrijke rol in spelen en daarnaast is het noodzakelijk nazorg te bieden aan jongeren uit de jeugdzorg zodat zij niet in een gat vallen als ze van de ene op de andere dag op eigen benen moeten staan. Iedere zwerfjongere heeft een eigenlijk een persoonlijke coach nodig om de jongere te ondersteunen om de problemen op te lossen. Want hoe langer op straat hoe groter de problemen.